Duizeligheid en evenwichtsproblemen zijn een veel voorkomende klacht. Voornamelijk bij het ouder worden, komt deze klacht meer op de voorgrond. Ook bij jongere personen kan duizeligheid een ongemak vormen. Duizeligheid kan veel oorzaken hebben en wordt door de patiënt vaak op verschillende manieren omschreven. Dit kan gaan van een tollend of draaiend gevoel ten opzichte van de ruimte, over ijlhoofdigheid tot een gevoel van instabiliteit.

Het lichaam beschikt over 3 systemen  die een rol spelen in het behoud van het evenwicht: het visueel systeem (de ogen), de proprioceptie (gewrichten, spieren,…) en het vestibulair systeem (evenwichtsorgaan). Wanneer één van deze systemen niet meer goed functioneert, moeten de andere systemen extra werken om het evenwicht te bewaren. Indien de duizeligheidsklachten of vertigo kunnen worden gelinkt aan het evenwichtsorgaan, kan dit door oefentherapie worden aangepakt. De therapie wordt aangepast afhankelijk van de oorzaak.

1. Vestibulaire hypofunctie (een verminderde werking van het evenwichtsorgaan):

In deze situatie heeft de patiënt last van een algemene vorm van duizeligheid (ijlhoofdigheid, dronken gevoel) die toeneemt bij bewegen, een verminderd evenwicht, problemen met blikstabilisatie (geen stabiel visueel beeld bij hoofdbewegingen) en eventueel ook een lichte vorm van misselijkheid.

Oorzaken van een verminderde werking van het evenwichtsorgaan kunnen zijn: ontstekingsprocessen in het binnenoor (neuritis vestibularis), het algemene verouderingsproces, de ziekte van Menière (chronische fase) en eventueel een val of operatie.

De oefentherapie heeft als doel om de functie van het evenwichtsorgaan te optimaliseren of eventueel te compenseren. Er wordt een gepersonaliseerd oefenprogramma opgesteld die de duizeligheid uitlokt. Door deze oefeningen frequent te herhalen (ook in de thuissituatie), treden er aanpassingen op in de hersenen waardoor er gewenning optreedt en de vertigo afneemt.

2. BPPV

Benigne paroxysmale positievertigo of BPPV wordt gekenmerkt door korte aanvallen van typische draaiduizeligheid door veranderingen van de stand van het hoofd in de ruimte (zoals gaan liggen in bed, rechtop komen uit bed, draaien in bed, omhoogkijken of bukken). De duizeligheid duurt meestal maar enkele seconden. De aandoening is volledig onschuldig van aard en bij een groot deel van de patiënten verdwijnen de klachten na een tijdje spontaan. BPPV wordt veroorzaakt door losse kristallen die zich verplaatsen in het evenwichtsorgaan door plotse positieveranderingen (opstaan, bukken, hoofd snel draaien…).

Het loskomen van de kristallen is vooral een gevolg van een leeftijdsgebonden achteruitgang van het evenwichtsorgaan. Bij jongere patiënten komt dit eerder voor na een trauma van het hoofd (vb. fietsongeval, val op het hoofd). In eerder uitzonderlijke gevallen is het een gevolg van een ontsteking in het binnenoor. Bij de grootste groep van patiënten kan men geen aanwijsbare oorzaak vinden.

Door het toepassen van therapeutische manoeuvres (vb. Epley manoeuvre) kunnen de losgekomen kristallen teruggebracht worden naar hun oorspronkelijke plaats. Hierbij voert de therapeut achtereenvolgens enkele specifieke bewegingen uit met het hoofd van de patiënt. Deze manoeuvres zijn over het algemeen zeer efficiënt en men is snel verlost van zijn probleem.